IL-POPLU jivvota għal partit biex jifforma gvern bil-għan li jservi l-interess pubbliku. Biex jagħmel dan gvern għandu jkun trasparenti u jissottometti l-operat tiegħu għal skrutinju. Jintalab jip­promwovi r-responsabbiltà individwali u l-eżempju per­sonali u għalhekk għandu jagħmel minn kollox biex je­vadi sitwazzjonijiet ta’ konflitt ta’ interess.

Skandli riċenti f’pajjiżna ta’ korruzzjoni relatati mal-ener­ġija ġibdu l-attenzjoni ta’ kulħadd għall-implikazzjo­nijiet koroh li jiġru meta l-pajjiż jittraskura sitwazzjo­nijiet ta’ kunflitt ta’ interess ta’ uffiċjali fil-qadi ta’ dmiri­jiethom.

L-istess jiġri meta uffiċjali f’aġenziji regolatorji jkunu ali­nejati mill-qrib ma’ operaturi ta’ kumpaniji privati li tagħ­hom huma r-regolaturi.

Hemm min jallega li dan jista’ jispjega l-mod dgħajjef kif imxiet sew il-MEPA u l-MFSA f’ċertu każi li fuqhom ġew ikkritikati mill-pubbliku dan l-aħħar.

Ħafna jaħsbu li l-korruzz­joni hija kwistjoni sempliċi ta’ xi brimba partikolari, li tagħraf ixxaħħam butha għas-skapitu ta’ ħaddieħor. Kull ma hemm bżonn hu li taqbadha, tirrapportaha lill-Kummis­sarju tal-Pulizija, ittellagħha l-qorti, tissentenzjaha u l-prob­lema solvuta. Mhux li kien li l-ħajja hi daqshekk sempliċi.

Is-sors tal-korruzzjoni hu l-kunflitt ta’ interess li jitħalla jwassal għal deċiżjonijiet li jaġevolaw l-interess privat. Sakemm jitħalla dan il-kun­flitt mingħajr ma jittrażżan, daqshekk ieħor se jibqa’ jkol­lok il-korruzzjoni.

F’pajjiż żgħir din il-prob­lema ta’ kunflitt ta’ interess hija ikbar għax mhux biss ħaf­na huma li jiġu minn xulxin, imma għax ħafna persuni huma mdaħħlin f’iżjed minn istituzzjoni waħda.
Filwaqt li kunflitt ta’ in­teress ma jfissirx awtomati­kament korruzzjoni, hemm evidenza ċara li jekk ma tirre­golahiex, tasal biex tfaqqas u timmultipplika f’qasir żmien.
Fuq nett hemm id-deterrent. Mil-lat legali hemm metodi bħall-Whistleblower’s Act li l-Partit Laburista jikkritika lill-Gvern Nazzjona­lista li ma sabx il-ħin biex idaħħalha fil-liġi Maltija. U għalhekk qed iwiegħed li jdaħ­ħalha hu.

Din il-liġi tagħraf li l-unika mezz li taqbad lil min jabbuża hu billi tinkoraġġixxi lil min hu qrib ta’ dawn l-atti illegali li jikxifhom. Meta tipproteġi lil min jikxef xi skandlu tkun qed tgħin biex dawn jit­kellmu. Dan iservi ta’ de²ter²rent għal min ikun se jissogra jabbuża.

Jiġri wkoll li ħafna minn dawn il-każi jitilgħu fil-wiċċ snin wara li jiġru u għalhekk hemm it-tieni proposta dwar it-tneħħija tal-preskrizzjoni għal politiċi korrotti. Mhux ta’ b’xejn tibqa’ skandaluża l-assenza ta’ dawn il-miżuri tant importanti li ssibhom f’kull leġislazzjoni nazzjonali ta’ paj­jiż ieħor imma huma neqsin anke mill-programm elettorali tal-partit tal-gvern.

Pajjiżi oħrajn għandhom iktar regolamenti amminis­trat­tivi li jipprevenu l-pos­sibbilitajiet ta’ konflitt ta’ interess. Fuq quddiem hemm it-trasparenza. Li kull persuna li tingħata kariga uffiċjali għan­dha tiddikjara fejn u kif hi involuta fid-dinja tan-ne­gozju. Hemm pajjiżi li għand­hom regolatur għal tal-appos­ta li jżomm skrutinju ta’ dan.

Fl-aħħar mawra tiegħi fl-Italja ma’ delegazzjoni Ewro­parlamentarja biex teżamina l-andament ekonomiku u finanzjarju riżultat tar-riformi tal-gvern ta’ Monti, żorna l-Awtorità tal-Kompetizzjoni u sibt li dawn bnew dipartiment ġdid li xogħlu hu li jimmoni­terja kuntratti u deċiżjonijiet importanti mil-lat ta’ konflitt ta’ interess.

Jibgħat għal uffiċjali pub­bliċi u dawk privati u jiflu jekk hemmx kunflitt ta’ interess li jkun ta’ dannu għall-interess pubbliku meta dawn jieħdu deċiżjonijiet impor­tanti jew jiffirmaw kuntratti kbar.

Għalhekk jiżbalja min jaħseb li meta nitkellmu dwar il-piż tal-korruzzjoni jew it-taxxa tal-korruzzjoni, jaħseb li qegħdin nirreferu għal dawk is-somom ta’ flus li jkunu involuti f’xi każ jew ieħor. Il-veru prezz tal-korruzzjoni huma d-deċiżjonijiet ħżiena li jittieħdu għas-skapitu tal-interess pubbliku.
Ejjew inħarsu bħala eżem­pju lejn xi każi riċenti. Imma­ġinaw (għalkemm s’issa ma għandniex provi) kieku id-deċiżjonijiet ħżiena nazzjo­nali li ttieħdu saru biex jaġe­volaw interessi privati minn nies li kellhom kunflitt ta’ interess. Ara xi prezz ikun ħallas pajjiżna.

 

 

– l-orizzont : It-Tnejn, 28 ta’ Jannar, 2013.