SPV – Strument Speċjali għal Parlament u Teatru Speċjali

“Jekk ħadd ma jrid li t-taxxi jiżdiedu, minn fejn ġejjin il-flus għal dan il-kapriċċ speċjali tal-Prim Ministru li l-poplu Malti qed jitwikka bih għall-għoxrin sena li ġejjin kontra r-rieda tiegħu?“

L-iskop hu li jisseparaw xi riskji mill-kumpaniji. Hekk, per eżempju, kumpanija li għandha ħafna vapuri taf li trid  tiżola r-riskju minn vapur għall-ieħor għax, jekk le, jekk xi wieħed mill-vapuri jkollu jegħreq, jew inkella jħammeġ il-baħar, ikunu jistgħu jfittxu lill-flotta sħiħa. Allura din il-kumpanija tal-vapuri tagħmel Special Purpose Vehicle, kumpanija sussidjarja,  għal kull vapur ħalli tiżolah u jekk jigi mfittex r-riskju ma’ jiġrix għal kullimkien.

Eżempju ieħor hu dak ta’ Power Station. Huwa ferm diffiċli biex tbiegħha mhux bħal meta tbiegħ karozza li taqbad u ssuqha minn post għall-ieħor. Power Station ma’ tiċċaqlaqx u allura biex tkun tista tbiegħha twaqqafha bħala SPV, kumpanija sussidjarja. Min irid jixtriha, jixtri din il-kumpanija speċjali mingħajr ma jaffetwa lill-kumpanija l-kbira li forsi jkollha aktar minn Power Station waħda.

Kumpaniji oħrajn użawhom għal affarijiet li ma tantx huma sbieħ, bħall-evażjoni tat-taxxi. Ikun hemm ċertu entità, jirreġistrawha f’post fejn ma jħallsux ħafna taxxi u jitrasferixxu l-profitti tal-kumpanija b’rizultati ovvji.

Kien hemm każi fejn ukoll inħeba it-telf u anke d-djun kbar tal-kumpanija fi SPV biex l-azzjonisti ma jintebħux bihom. Każ klassiku kien dak tal-ENRON. Minn dak inhar l-SPVs ħadu fama ħażina.

F’kelma waħda l-SPV hija strument newtrali li jista jintuża għal skopijiet tajbin u leċiti, bħal meta titwaqqaf biex jinbena firewall, jiġifieri jagħmel ħajt biex jiżola r-riskju wieħed minn ieħor, iżda sfortunatament jista’ jintuża wkoll biex isiru tranżazzjonijiet illeċiti, bħal ma ġara fil-każi tal-Parmalat, l-Enron u, dan l-aħħar, l-Olympus. Skandli kbar li jinkludu fihom ħabi ta’ telf jew djun, u li wasslu l-kumpanija f’inkwiet u telf kbir meta dawn inkixfu.

SPV għal l-użu tal-Gvern Malti

Issa sirna nafu li l-gvern Malti għandu f’moħħu li jwaqqaf serje ta’ SPVs għal skopijiet varji.  Waħda minnhom ser tkun biex jiġi rristrutturat madwar nofs id-dejn li l-EneMalta għandha mal-barranin u li wasal biex jitħallas lura. Fuq dan nitkellmu aktar ‘il quddiem. Illum ser niffukaw fuq il-każ tal-proġett ta’ Bieb il-Belt li miegħu  hemm il-Parlament il-ġdid  u t-Teatru bla saqaf. Għal ħafna, dan il-parlament hu verament speċjali għax ħadd ma riedu ħlief il-Prim Ministru. L-istess it-“teatru speċjali” li l-ebda artist f’Malta ma hu qed jistenna bil-ħerqa. Proġetti speċjali li donnhom qed jitolbu strument ta’ finanzjament speċjali.

Kull proġett tal-gvern normalment għandu jitħallas mit-taxxi. Tgħiduli għaliex il-gvern ma’għandux jissellef fuq proġett kapitali pubbliku meta aħna nisselfu fuq id-djar? Għar-raġuni li l-gvern proġetti kapitali u li ma jirrendux dħul finanzjarju jkollu dejjem. Ikollu minnhom sena wara l-oħra u allura jagħmel sens illi jitħallsu mit-taxxi sena wara sena.  S’intendi, meta t-taxxi ma’ jlaħħqux mal-ispiża, id-defiċit li jirriżulta awtomatikament jiżdied mad-dejn, jiġifieri l-proġett ikollu jsir bid-dejn. F’dan il-każ, il-gvern ikun qed jissellef fis-suq meta huwa ibiegħ il-bonds biex jiġbor il-flus għal dak il-proġett. Jekk isir hekk il-valur tal-proġett iżid id-defiċit kif ukoll iżid id-dejn nazzjonali.

U hawn hi l-imma. Għaliex dan il-proġett ma ġiex iffinanzjat bħal ma sar fil-każ ta’ eluf ta’ proġetti pubbliċi kapitali oħra qablu? Għaliex il-Gvern ġie kostrett li ma jistax iżid mad-defiċit u d-dejn li għandu.

Issa nafu li għajnejn l-Unjoni Ewropea qegħdin fuq kull Stat Membru taż-żona ewro, inkluża Malta, biex ma’ jaqbżux id-defiċit ta’ 3 fil-mija (3%) u jridu jaraw ukoll li d-djun ma’ jiżdidux, izda jibdew jonqsu. Allura l-gvern ġie kostrett li, biex ma’ jżidx id-djun, joħloq dan l-Ispecial Purpose Vehicle biex, b’ċerti arranġamenti, dawn id-djun ma jidhrux fuq il-kotba tad-dejn li aħna normalment nitkellmu fuqhom minn żmien għall żmien u li l-Unjoni Ewropea żżomm għajnejha fuqhom.

L-arranġament hu li, minflok tixtri, tikri. Imma kif tista tikri parlament li tkun bnejt int? L-arranġament huwa li twaqqaf kumpanija (SPV) u lil din tbigħhilha l-proġett jiġifieri dawn it-tlett proġetti, u tagħtik dawk it-tmenin miljun ewro biex inti tkun tista tibni dan il-proġett. Pero mbagħad biex tpatti tiftiehem ma’ din il-kumpanija u tikri dawn l-entitajiet, (il-Parlament, eċċ.) mingħandha. Tibda tħallas ċertu kera fuqhom għal għoxrin sena li ġejjin. Mid-dhul tal-kera, il-kumpanija (SPV) tkun tista tħallas il-kapital u l-imgħaxijiet fuqu. Allura b’dan l-arranġament id-dejn kif is-soltu nkejluh aħna ma jirriżultax.

Wieħed isaqsi – b’dan il-mod iffrankajna l-ispiża tat-taxxi u l-piż tad-dejn? Xejn minn dan. Kwalunkwe ħaġa li l-gvern ikollu jagħmel spiża għaliha sew jekk hijiex kapitali jew mhijiex irid iġorrha t-taxpayer.

Mela l-pajjiż jew ikompli jżid id-dejn li fuqu diġà jħallas l-imgħaxijiet, bejn wieħed u ieħor xi 3.5 miljun ewro, jew, bħal dan il-każ irid iħallas il-kera ta’ madwar 8 jew 9 miljun ewro fis-sena għall-għoxrin sena li ġejjin li jridu jittieħdu mit-taxxi.

Jekk ħadd ma jrid li t-taxxi jiżdiedu, minn fejn ġejjin il-flus għal dan il-kapriċċ speċjali tal-Prim Ministru li l-poplu Malti qed jitwikka bih għall-għoxrin sena li ġejjin kontra r-rieda tiegħu?

– l-orizzont : It-Tnejn, 30 t’April, 2012