Huwa normali li f’dan iż-żmien wieħed iħares lura lejn xi jkun sar u seħħ fit-tnax-il xahar ta’ qabel.
Ma jistax jonqos li, fil-Ministeru tal-Finanzi, nitfgħu l-lenti tagħna fuq l-andament ekonomiku u finanzjarju ta’ pajjiżna. Ma nistax ma nkunx sodisfatt bit-tkabbir ekonomiku li kkaratterizza lil pajjiżna matul is-sena, li qed jissarraf fi tkabbir tad-dħul kemm għall-pajjiż kif ukoll għan-nies. Wieħed iħares madwaru u jara l-ħwienet ta’ kull tip u għamla jimmultiplikaw u n-nies jiffrekwentawhom. Wieħed jirrealizza li din mhix biss kwistjoni ta’ figuri fuq il-karta imma ta’ aktar flus fil-bwiet tan-nies, li dan it-tkabbir huwa aħjar minn ta’ pajjiżi oħra fiż-Żona Ewro; u li anke meta tikkompara ma’ pajjiżna stess fil-passat, illum sejrin ahjar.
Il-piżijiet qegħdin bil-mod il-mod innaqqsuhom minflok ma ngħadduhom lil ta’ warajna.
Nafu fejn nixtiequ li Malta tasal,u dawn ir-riżultati juruna li mexjin fit-triq it-tajba. Irridu li jkun hawn xogħol għal min iridu, u li jkun hawn xogħol tajjeb, xogħol li jrendi u li b’riżultat ta’ hekk jonqos il-faqar ukoll.
Il-finanzi wkoll
Mhux biss l-ekonomija li marret tajjeb matul l-2015, imma wkoll il-finanzi tal-pajjiż, għax bqajna bil-kontroll fuqhom. Matul l-2015 annunzjajna illi Malta nħarġet mill-Proċedura tad-Defiċit Eċċessiv tal-UE, kif ukoll li ma ddahħlitx fi proċedura oħra li ngħidulha tal-instabilità makroekonomika. Dan seħħ għax kemm l-ekonomija kif ukoll il-finanzi tal-pajjiz sejrin tajjeb.
Fil-bidu ta’ din is-sena ħabbarna li fis-sena ta’ qabilha konna lħaqna l-miri li kellna f’moħħna, li konna ppjanajna li naslu għalihom. Nisperaw – għax dan nistgħu ngħiduh biss fil-bidu tas-sena d-dieħla – li din is-sena wkoll ilħaqna dawk il-miri, sew f’dak li huwa defiċit u sew f’dak li huwa dejn tal-pajjiż. Li nilħqu dawk il-miri jfisser stabilità. Ifisser li l-piżijiet qegħdin bil-mod il-mod innaqqsuhom minflok ma ngħadduhom lil ta’ warajna kif ta’ qabilna għaddewhom lilna.
Meta l-ġid jiżdied
Matul l-2015 rajna wkoll isehh sintomu ta’ meta l-ġid jibda jiżdied. Meta jigri hekk, wieħed imbagħad jibda jħares lejn affarijiet oħra li qabel ma kienx jagħti kashom. Allura, fil-kritika tal-Oppożizzjoni jibdew jissemmew l-ambjent, il-governanza, l-għoli tal-ħajja, is-settur pubbliku, il-manifattura… Imma, meta toqgħod taħseb ftit, issib illi kieku f’pajjiżna hawn qagħad kbir jew – bħalma hu l-kaz f’xi pajjiżi oħra – il-ġid nieżel minflok qed jiżdied, allura żgur li l-poplu jikkonċentra fuq dawn l-affarijiet li jolqtu aktar fil-laħam il-ħaj u ma tantx jagħti każ ta’ affarijiet oħra. Hija xi ħaga tajba illi qed nitkellmu fuq il-Kostituzzjoni, fuq ċerti drittijiet, u wkoll fuq l-istandards fis-servizz pubbliku. Dan huwa sinjal li moħħna issa m’għadux ikkonċentrat fuq kwistjonijiet li bl-Ingliż jissejħu “bread and butter issues”, bħalma huma d-dħul u x-xogħol, imma qiegħed fuq affarijiet oħra, kif għandu jkun.
Lil hinn minn xtutna
Fil-livell tal-Ewropa, din is-sena spikkat il-grajja tal-gvern ġdid li ġie elett fil-Greċja, illi ried jgħid daqshekk għall-awsterità, u li ma ried jitkellem u jikkonkludi la mal-Fond Monetarju Internazzjonali u lanqas mal-Kummissjoni Ewropea. Eventwalment l-affarijiet tbiddlu u kkalmaw, u issa l-Griegi qed jikkoperaw sabiex bil-mod il-mod il-Greċja tibda tfiq. Se tieħu ħafna snin, speċjalment wara li erġajna tajnieha pakkett sostanzjali ieħor ta’ salvatagg, issa b’kundizzjonijiet iebsa iżda li ġew aċċettati.
Il-kwistjoni ta’ kif il-pajjiżi jaraw li l-ekonomija tagħhom tkun fl-ambitu tar-regolamenti tal-UE għadha ma spiċċatx. Se naraw żviluppi fi Spanja kif ukoll f’pajjiżi oħra bħall-Portugall. Se nibdew naraw li mhux faċli illi pajjiżi fiż-Żona Ewro jżommu u jikkoordinaw l-isforzi tagħhom biex jikkreaw ix-xogħol u t-tkabbir ekonomiku.
Fuq skala iktar globali, qed naraw il-finanzjament għall-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima. Pajjiżna, bħalma għadda minn gwerer fil-passat, ma jridx jgħaddi minn esperjenza ta’pjaneta u popli li jsofru bil-kbir minħabba dan il-fenomenu. Ma nistgħux ma naħsbux bil-quddiem għal programm – u naturalment għall-finanzjament tiegħu – illi jiżgura li l-problema tal-klima jkollna kontroll fuqha. Sfortunatament, dan il-kontroll konna tlifnieh għax ma kienx hemmx ftehim bejn il-pajjiżi differenti. Issa dal-ftehim qiegħed hemmhekk.
Matul is-sena laqat ukoll bil-kbir lill-Ewropa l-fenomenu tal-immigrazzjoni mill-Afrika, mis-Sirja u minn bnadi oħra. Hija xi ħaġa li l-Ewropa ma kinitx preparata għaliha u li dejjem ippruvat titfagħha taħt it-tapit, speċjalment meta Malta kienet qed titlob li l-piz jinqasam b’mod ekwu. Din hi kwistjoni li se tkun fuq nett tal-aġenda Ewropea fix-xhur li ġejjin.
Nieħu din l-okkażjoni biex nixtieq lilkom u lill-familji tagħkom is-Sena t-Tajba.
Il-Ġimgħa 8 ta’ Jannar 2016