Meta f’Settembru li għadda waqt li kien qed jindirizza s-Sessjoni Plenarja tal-Parlament Ewropew fi Strasbourg, Josè Manuel Barosso, President tal-Kummissjoni Ewropea ħabbar li l-Kummissjoni kienet qiegħda taqbel mal-introduzzjoni tat-Taxxa fuq it-Transazzjonijiet Finanzjarji (FTT) tant li qiegħda tipprepara l-proposti tagħha dwarha, wieħed ma setgħax ma jkunx sorpriż. Dan għaliex sa ftit ilu l-Kummissjoni Ewropea kienet baqgħet tirreżisti din il-proposta, proposta li fil-fatt kienet approvata fil-Parlamaent Ewropew. Hu interessanti li wieħed jara u jevalwa kif din il-‘u-turn’ tal-Kummissjoni seħħet.
Il-kelma “taxxa” minnha nnifisha tbeżża. It-taxxi ma jkun iridhom ħadd. U allura x’aktarx li dak li jkun jinħasad x’ħin jaqra li l-Parlament Ewropew seta’ approva rapport ta’ seħbitna s-Soċjalista Anni Podimata li tipproponi li l-Kummissjoni għandha tieħu bis-serjetà din il-proposta ta’ taxxa fuq it-tranżazzjonijiet finanzjarji. Aktar u aktar fi żminijiet bħal tal-lum. Allura kif u għaliex sar dan?
Il-kriżi finanzjarja globali hi r-raġuni ewlenija li tagħha għadna nbatu l-konsegwenzi sew fuq l-ekonomji ewlenin u fuq id-djun tal-gvernijiet tagħhom riżultat ta’ din il-kriżi. Wieħed isib raġunijiet biżżejjed li għalihom is-settur finanzjarju għandu jgħin u jikkontribwixxi għal dan l-isfreġju globali. Ma rridux ninsew li s-settur finanzjarju fl-Ewropa, il-banek, ġie mgħejjun finanzjarjament mill-Gvernijiet Ewropej b’€4.6 triljun. Biex setgħet tingħata din l-għajnuna finanzjarja enormi d-djun ta’ dawn il-pajjiżi żdiedu b’medja ta’ 20 punt perċentwali.
Għalkemm il-profitti tal-banek huma ġeneralment intaxxati, l-attività ekonomika fis-settur finanzjarju f’ħafna pajjiżi mhix intaxxata, jew hija intaxxata inqas minn setturi oħra. Dan biex ma jiġix skoraġġit it-tiġmiegħ tal-flus u l-investiment. Però din il-kriżi wriet li mhux kull attività f’dan is-settur setgħet titqies bhala ta’ kontribut lis-soċjetà. Dan l-iktar fejn ċertu prattiċi spekulattivi kienu saru iktar jixbħu l-logħob tal-azzard. Xiħaġa li għenet bis-sħiħ biex inħolqot il-kriżi li qegħdin nesperjenzaw bħalissa partikolarment fi ħdan iż-Żona Ewro. Kien għalhekk li ħafna politiċi, inkluż dawk fi ħdan il-Grupp G20 ħassu li wasal iż-żmien li l-ispekulaturi li ħolqu din il-kriżi għandhom iġorru parti mill-piż. L-ewwelnett biex anke huma jikkontribwixxu għall-ekonomija daqs setturi ekonomiżi oħrajn u fl-istess ħin jikkontribwixxu wkoll għal fond li jista’ jintuża meta, u jekk jinqala’ l-bżonn li xiħadd minnhom ikollu bżonn l-għajnuna, ikollu bżonn ‘bail out’, mingħajr ma jduru fuq il-gvernijiet, jiġifieri t-‘taxpayer’.
Però x’wassal lill-Kummissjoni Ewropea biex mhux talli tieqaf tirreżisti din it-taxxa talli tipproponiha hi stess u tibda ħidmietha fuq il-proposti leġislattivi għaliha?
Kien hemm żmien meta l-Ġermanja u Franza ma kienux qed jaqblu ma’ din it-taxxa jekk ma taqbilx li tiddaħħal fuq skala globali mill-G20, u allura l-Kummissjoni dehrilha li anke hi tieħu din il-linja. Beda jidher ċar li l-pożizzjoni tal-Ġermanja u Franza bdiet tinbidel, u jekk mhux dejjem, imma f’dan il-każ iva, il-Kummissjoni mxiet mal-kurrent Ġermaniz/Franċiż, u ghamlet ‘u-turn’. Saret favur din it-taxxa tant li qiegħda tħejji abbozz għal konsiderazzjoni tal-Parlament u l-Kunsill.
Qed tagħmel dan però għax ċ-ċirkostanzi tbiddlu u tbiddlu b’mod li l-Kummissjoni tħoss li b’ġebla waħda tista’ tolqot żewġt għasafar.
L-ewwel “għasfur” huwa li parti minn din it-taxxa tista’ tmur għall-Baġit tal-Kummissjoni u b’hekk il-Kummissjoni tkun qiegħda żżid ir-riżorsi taghha (‘own resources’) għal skop ta’ baġit. Biex tkun attraenti l-parti l-oħra tat-taxxa tmur għall-Gvern tal-pajjiż konċernat. X’jagħmel mid-dħul l-Gvern konċernat tkun affari tiegħu. Jista’, per eżempju, jinnewtralizzaha billi jnaqqas xi taxxi oħrajn.
It-tieni “għasfur” għall-Kummissjoni għandu skop aktar strateġiku u kritiku, is-salvazzjoni tal-ewro. Kif fissirt f’xi kitba fil-passat in-nuqqas ta’ unjoni fiskali fuq dik biss li hemm llum, unjoni monetarja, hija meqjusa ingredjent neċessarju biex iż-Żona Ewro tkun fuq l-istess skala ta’ suċċess bħalma hu d-Dollaru Amerikan bejn l-istati f’dak il-pajjiż.
Il-Kummissjoni hija tal-fehma li biex iż-Żona Ewro tkun veru sostenibbli, fl-isfond ta’ nuqqas ta’ Unjoni Federali, jrid ikun hemm għallinqas xi forma ta’ taxxa fuq il-pajjiżi membri kollha taż-Żona. Bil-kriżi serja li qegħdin fiha din l-idea qiegħda tara li l-appoġġ għaliha qed jikber u issa qiegħda tiġi sostenuta apertament minn Franza u l-Ġermanja bħala soluzzjoni li ma tis-tgħax titwarrab aktar. Kien għalhekk li l-Kummissjoni bidlet ir-rotta u b’ħeġġa kbira qiegħda timbotta favur din it-taxxa.
Fi ftit kliem: il-Kummissjoni trid tiġbor aktar flus, imma fl-istess hin tgħin fl-istabbilità taż-Żona Ewro billi jkollha forma ta’ taxxa federali għalkemm ħadt ma jrid isejħilha hekk.
Is-settur finanzjarju f’ħafna pajjiżna Ewropej inkluż tagħna ma jaqbilx mal-introduzzjoni ta’ din it-taxxa. Ma jaqbilx li jkun intaxxat settur li huwa globali iżda li t-taxxa ma tkunx maqbula u imposta globalment. Jibżgħu li min ikun qed jinvesti f’dan is-settur jirtira l-investiment tiegħu u jmur jinvesti f’xi pajjiż ieħor barra mill-Unjoni Ewropea fejn is-settur ma jkunx intaxxat.
Raġuni validissima. Tant li l-Kummissjoni naqqset ferm l-iskala ta’ kemm tippjana li trid tiġbor b’din it-taxxa. L-aħħar ċifra li ssemmiet kienet ta’ €50 biljun. Biex nagħti idea raffa tal-iskala tagħha fuq termini lokali hija ekwivalenti għal madwar €40 miljun għal pajjiżna.
Huwa ovvju li mhux kull pajjiż fl-Unjoni Ewropea se jopponiha bl-istess saħħa. Minn ta’ quddiem se naraw l-Ingilterra li ma taqbel xejn u qiegħda topponi bil-qawwi għax għandha wieħed mill-ikbar setturi finanzjarji, dak ta’ Londra, mhux biss fl-Ewropa imma fid-dinja.
Aħna wkoll rridu nħarsu lejn is-sitwazzjoni mil-lenti tal-interessi ta’ pajjiżna. L-ewwel ma rridu naraw hu jekk u kemm dawk ir-raġunijiet li għalihom qiegħda topponi l-Ingilterra huma l-istess bħal tagħna. Is-settur finanzjarju tagħna jixbaħ lil dak ta’ l-Ingilterra jew dak ta’ l-Irlanda u l-Lussemburgu? Qed ngħid dan għax dawn tal-aħħar huma fiż-Żona Ewro filwaqt li l-Ingilterra mhix.
Din id-darba wisq nibża’ li Malta ma tistax tistrieħ fuq l-Ingilterra biex tiġġieled il-ġlieda tagħha. Dan għax jista’ jiġri li l-Ingilterra tista’ tasal biex taċċetta li tiddaħħal din it-taxxa, sakemm jiġu esklużi il-pajjiżi Ewropej li mhumiex fiż-Żona Ewro bħalma hi l-Ingilterra.
Il-partiti politiċi jidhru li huma kontra din it-taxxa fuq il-premessa li jekk ma jkunx hemm ftehim globali jiġri li l-industrija finanzjarja fl-Ewropa, inkluż f’Malta, titlef il-kompetittività.
Għalhekk l-appell tiegħi lis-settur finanzjarju ta’ pajjiżna huwa li jsir studju dwar l-impatt li taxxa bħal din jista’ jkollha fuq pajjiżna. Studju biex iwasslek li tkun taf kif u kemm se tintlaqat qabel jinbeda d-dibattitu f’pajjiżna. Tali studju jrid iservi ta’ bażi għad-dibattitu.
Li kulħadd għandu jibqa’ żgur minnu huwa li meta jiġi l-waqt tal-votazzjoni fuq din it-taxxa l-vot tiegħi u dak ta’ shabi fil-Parlament Ewropew ikun imwieżen u meqjus skont l-interessi ta’ pajjiżna.
l-orizzont – It-Tnejn, 24 ta’ Ottubru, 2011